TOM VI: Malo invidiam quam misericordiam
Malo invidiam quam misericordiam : wybór pism i dokumentów dotyczących Leopolda Jana Szersznika / wydali Janusz Spyra i Grzegorz M. Chromik ; [projekt graficzny Kazimierz Gajdzica ; korekta Renata Czyż ; recenzenci Dan Gawrecki, Anna Mańko-Matysiak]. – Cieszyn : Książnica Cieszyńska, 2014. – 615 s. : il. ; 25 cm + Reprodukcje oryginalnych dokumentów (CD ROM). – (Bibliotheca Tessinensis ; 6. Series Polonica ; 3).
„Malo invidiam quam misericordiam. Wybór pism i dokumentów dotyczących Leopolda Jana Szersznika” (wyd. Janusz Spyra i Grzegorz M. Chromik, Bibliotheca Tessinensis VI, Series Polonica 3, Cieszyn 2014) to obszerna edycja źródłowa licząca 615 stron, uzupełniona płytą CD z cyfrowymi reprodukcjami części materiałów. Celem publikacji jest udostępnienie podstawowych tekstów związanych z życiem, działalnością naukową i społeczną ks. Leopolda Jana Szersznika (1747–1814), fundatora Biblioteki i Muzeum w Cieszynie. Korpus źródłowy podzielono na pięć działów: materiały bio- i autobiograficzne (6 pozycji), korespondencja prywatna (65 pozycji oraz aneks z przekładem wiersza Michaela Denisa), korespondencja urzędowa (7 pozycji i aneks z dokumentem fundacyjnym), materiały szkolne (4 pozycje) oraz prace naukowe i inne (5 pozycji). Łącznie opublikowano 87 jednostek źródłowych (bez aneksów), z przewagą korespondencji prywatnej (ok. ¾ całości). Teksty opracowano krytycznie: zachowano oryginalną pisownię i cechy językowe, wskazano warianty rękopiśmienne, a dokumenty opatrzono przypisami wyjaśniającymi kontekst historyczny i rzeczowy. Na uwagę zasługują rozbudowane części pomocnicze: wykazy skrótów, bibliografia, indeksy osób i miejscowości oraz starannie opracowane ilustracje. Płyta CD umożliwia dostęp do pełnych wersji wybranych źródeł, zamieszczonych w druku jedynie fragmentarycznie, co zwiększa wiarygodność edycji i jej użyteczność badawczą. Tom ten, starannie przygotowany pod względem naukowym i edytorskim, stanowi nie tylko podstawowe źródło wiedzy o cieszyńskim uczonym, lecz także cenne narzędzie dla historyków, filologów i badaczy kultury regionu, zapewniając szeroki dostęp do rozproszonego dotąd materiału rękopiśmiennego i drukowanego.
* *
*
„Sam pomysł wydania niepublikowanych do tej pory pism eksjezuity (w większości „utworów niebędących czystopisami” (s. 111)) zasługuje na uznanie […] Zasady edycji […] autorzy przedstawili bardzo jasno i podczas edycji trzymali się ich systematycznie, co jest tym bardziej godne pochwały […] Dążyli do „maksymalnie wiernego oddania języka Leopolda Szersznika” […] Wszelkie istotniejsze zmiany w tekście […] autorzy wyraźnie zaznaczają i na tym polu nie można dopatrzyć się uchybień […] Za wybitnie uczciwe należy uznać dodanie do publikacji płyty CD z reprodukcjami oryginalnych dokumentów […] Dokładna orientacja w wydanych już pracach […] pozwalają wystawić obu autorom wysoką notę […] Cała publikacja jest ściśle przemyślana i trudno w niej znaleźć miejsce, które byłoby nieuzasadnione pogłębionymi studiami […] Publikację należy uznać za istotną i merytorycznie poważną pracę, po którą może sięgnąć każdy, kto chce zapoznać się z życiem i częścią pism Szersznika.”.
Karol Petryszak, („Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, LX: 2015, 3, s. 148–151)
*
„Der Band erscheint als Teil der wissenschaftlichen Serie Bibliotheca Tessinensis […] und wurde von der Teschener Bücherei (Książnica Cieszyńska) herausgegeben […] Die Transkription ist das Resultat mühevoller und akribischer Arbeit und eine große philologische Leistung […] Das Ergebnis ist ein gelungenes Gleichgewicht zwischen Originaltreue und Lesbarkeit […] Die Kommentare sind sachlich, aufschlussreich, interessant und nehmen den Leser an den richtigen Stellen an die Hand […] Nicht zu vergessen ist jedoch, dass die Veröffentlichung des (möglichst) kompletten Quellenmaterials zu den wichtigsten Aufgaben einer Edition gehört – dieser wird Malo invidiam quam misericordiam gerecht […] Die CD bietet echten Mehrwert – unter den Quellen finden sich einige, die in gedruckter Form nur gekürzt präsentiert worden sind und nun komplett eingesehen werden können […] Eine stichartige Überprüfung fraglicher Stellen bestätigte die hohe editorische Qualität der Transkription […] Nach dem Studium von Malo invidiam quam misericordiam bleibt der Wunsch, dass sich optische Medien bei wissenschaftlichen Editionen als Standard durchsetzen […] Janusz Spyra und Grzegorz Chromik […] erweisen dabei nicht nur dem einzigartigen Menschen, sondern der ganzen Kulturlandschaft Teschener Schlesien einen großen Dienst.“
Mariusz Dzieweczyński („Orbis Linguarum“, 44: 2016, s. 507–512)
*
„Vydávané materiály […] patří mezi Šeršníkovy nejzajímavější neotištěné texty a představují jejich autora jako učence působícího v řadě oborů […] Nejvýznamnějším pramenem pro Šeršníkův život je však nedokončená autobiografie, podchycující především dobu od mládí až po návrat z Čech do Těšína roku 1775 […] Spyra a Chromik navíc přinášejí obsáhlejší komentář než Kudělka a opravují chyby jeho edice […] Editoři se rozhodli tuto odlišnou podobu jednotlivých textů ve své edici zachovat […] celý soubor textů transliterovali […] Naprostá většina vydávaných textů je v němčině […] nebyla však jeho mateřštinou […] o čemž svědčí jeho interferenční chyby […] Editoři zachovávají rovněž podtržení slov […] Takřka jediné, do čeho zasahují, je interpunkce, kterou upravují podle moderních pravidel […] Edice obsahuje dva druhy poznámek pod čarou, textově-kritický aparát a věcný komentář […] To je případ dějin těšínského gymnázia […] Představují nejrozsáhlejší z vydávaných spisů […] Popis okolí a zahrad v Těšíně […] vyšel v roce 1812 […] avšak po podstatném zkrácení a s chybami zaviněnými redakcí […] Editoři […] upozorňují pouze na chyby, jež nelze označit jako archaismy ani regionalismy.”
Ondřej Podavka, („Folia Historica Bohemica”, 32: 2017, s. 35–41)
