Projekt „Wspólne Źródła”

1. Cele i założenia projektu

Projekt „Wspólne źródła. Wsparcie rozwoju edukacji regionalnej oraz transgranicznych badań historycznych, zorientowanych na ochronę i promowanie kulturowego dziedzictwa Śląska Cieszyńskiego” został zrealizowany przez Książnicę Cieszyńską w ramach Programu INTERREG IIIA Czechy–Polska (Fundusz Mikroprojektów Euroregionu Śląsk Cieszyński).
Jego głównym celem było wspieranie rozwoju współpracy transgranicznej w dziedzinie badań historycznych i edukacji regionalnej, zorientowanej na ochronę oraz popularyzację wspólnego dziedzictwa kulturowego mieszkańców polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego.
Projekt stanowił kontynuację mikroprojektu „Wspólne korzenie” (CBC Phare 2000) i był kolejnym etapem rozwoju serii wydawniczej Bibliotheca Tessinensis.

1. 2. Czas trwania, budżet i partnerzy projektu

Partnerem była Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, współodpowiedzialny za realizację działań merytorycznych i popularyzacyjnych po stronie czeskiej, a także za koordynację współpracy z czeskimi historykami i instytucjami naukowymi.

Partnerem wspierającym był Stiftung Haus Oberschlesien w Ratingen (RFN), który – poprzez Książnicę Cieszyńską – wsparł projekt zarówno merytorycznie, jak i finansowo. Do finansowania przedsięwzięcia włączyła się również Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, przekazując subwencję w wysokości 40 000 zł.

Projekt był współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (49 668 zł; 42,63%) oraz dofinansowania krajowego (66 852 zł; 57,37%), a jego całkowity budżet wyniósł 116 520 zł.

Okres realizacji: od 1 kwietnia 2006 r. do 31 października 2007 r.

1. 3. Przebieg

Realizacja projektu przebiegała zgodnie z harmonogramem i obejmowała siedem etapów.
W ich ramach wykonano następujące zadania:

• etap przygotowawczy: opracowanie dokumentacji, aktualizacja instrukcji wydawniczej serii Bibliotheca Tessinensis, zawarcie umowy partnerskiej i umowy z redaktorem naukowym edycji „Kroniki miasta Cieszyna” Aloisa Kaufmanna;
• etap redakcyjny: opracowanie naukowe tekstu kroniki, korekty, konsultacje międzyredakcyjne, recenzje naukowe w Polsce, Czechach i Niemczech, przygotowanie indeksów i ilustracji;
• etap wydawniczy: skład, druk i oprawa trzech tomów „Kroniki miasta Cieszyna” (58 arkuszy wydawniczych, nakład 500 egzemplarzy), druk materiałów promocyjnych i zaproszeń;
• etap popularyzacyjny: organizacja międzynarodowej konferencji naukowej „Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii” oraz wystawy poświęconej źródłom do dziejów Cieszyna;
• etap cyfrowy: przygotowanie i publikacja strony internetowej projektu, e-booka z materiałami konferencyjnymi i multimedialnej e-wystawy;
• etap sprawozdawczy i ewaluacyjny: monitoring realizacji, ocena efektów, sporządzenie raportu końcowego.

1. 4. Rezultaty projektu

4.1 Edycja „Kroniki miasta Cieszyna” Aloisa Kaufmanna

Najważniejszym rezultatem projektu była trzytomowa edycja „Kroniki miasta Cieszyna” autorstwa Aloisa Kaufmanna – dzieła o fundamentalnym znaczeniu dla badań nad historią miasta i regionu.
Kronika, opracowana przez międzynarodowy zespół naukowców, obejmuje dzieje Cieszyna od średniowiecza po początek XX wieku i łączy cechy relacji kronikarskiej z krytycznym opracowaniem historycznym.
Edycja, przygotowana zgodnie z wymogami współczesnej edytorstwa naukowego, zawiera bogaty aparat naukowy, przypisy, indeksy oraz wprowadzenie w trzech językach.
Publikacja spotkała się z bardzo pozytywnym odbiorem, a jej znaczenie potwierdzają liczne recenzje i cytowania w pracach badaczy z Polski, Czech i Niemiec.

4.2 Konferencja naukowa

Ważnym rezultatem była także konferencja „Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii”, która odbyła się we wrześniu 2007 roku w Cieszynie. Uczestniczyli w niej badacze z Polski, Czech i Niemiec – historycy, archiwiści i regionaliści, w tym przedstawiciele uczelni z Katowic, Krakowa, Opola, Wrocławia, Ostrawy i Ołomuńca.
Konferencja stworzyła przestrzeń do refleksji nad metodologią badań regionalnych i rolą źródeł w kształtowaniu tożsamości lokalnej. Jej efektem była publikacja elektroniczna (e-book) zawierająca referaty uczestników, dostępna online na stronie projektu.

4.3 Wystawa i e-wystawa

Trzecim kluczowym rezultatem projektu była wystawa poświęcona źródłom historycznym do dziejów Cieszyna, przygotowana przez zespół Książnicy Cieszyńskiej.
Ekspozycja prezentowała bogactwo dokumentów i materiałów ikonograficznych, ilustrujących rozwój miasta i jego kultury. Wystawie towarzyszyła wersja cyfrowa (e-wystawa), dostępna online, dzięki czemu rezultaty projektu zyskały trwały charakter i szeroki zasięg.

1. 5. Efekty organizacyjne i trwałość projektu

W wyniku realizacji projektu:

• podpisano umowę o współpracy między Książnicą Cieszyńską a Ośrodkiem Dokumentacyjnym Kongresu Polaków,
• powołano Radę Naukową serii Bibliotheca Tessinensis,
• opracowano zaktualizowaną instrukcję wydawniczą,
• stworzono witrynę internetową serii,
• wdrożono procedury zapewniające kontynuację wspólnej działalności edytorskiej.

Projekt doprowadził do trwałego zinstytucjonalizowania polsko-czeskiej współpracy w zakresie badań historycznych i edytorstwa naukowego oraz przyczynił się do ugruntowania pozycji Książnicy Cieszyńskiej jako ośrodka wiodącego w zakresie opracowania i popularyzacji źródeł do dziejów Śląska Cieszyńskiego.